16 maart 2025

Breintraining: ontwikkel deze 4 dingen voor een gezond brein

Vandaag is de laatste dag van de “Brain Awareness week”. In deze week wordt internationaal aandacht gegeven aan de hersenen. Hoe werken zij? Hoe worden ze ziek? Wat is het belang van de neurowetenschappen voor mens en maatschappij?

Om je brein gezond te houden, is het belangrijk dat je ze traint. In deze blog leg ik uit hoe je dat doet en, niet onbelangrijk, wat je ervan merkt. Ook krijg je een paar oefeningen. 

Breintraining: 4 circuits
Voor een gezond brein is het goed om 4 belangrijke breincircuits te ontwikkelen:

• Aandacht
• Veerkracht
• Positiviteit
• Altruïsme (ofwel onbaatzuchtigheid)

Als je hieraan werkt, bereik je een steeds grotere impulsbeheersing. En hoe groter je impulsbeheersing, hoe groter je geluk. Hieronder bespreek ik de verschillende circuits.

Circuit 1: Aandacht
In mijn vorige blog gaf ik 6 tips voor het zorgen voor je brein. Eén tip was dat je 1 taak tegelijk moet doen, omdat ons brein is niet gemaakt is om te multitasken. Mindfulness helpt daarbij, want dat is een manier om meer met aandacht in het hier en nu te leven. Ook als het hier en nu even niet zo positief is, is het goed om daar niet van weg te vluchten maar te doorleven. Voorbeeld:

Als je jouw hand steekt in een bak met ijsblokjes en ijskoud water, is je eerste impuls om je hand eruit te trekken. In een test probeerden twee mensen deze impuls te weerstaan. Dat deden ze door met hun gedachten naar iemand te gaan met wie ze iets gezelligs doen of door kreten uit te slaan om het onprettige gevoel te weerstaan. Een derde persoon ging met volle nieuwsgierigheid in gedachten naar haar hand. En deze laatste persoon hield haar hand het langst in de ijsbak.

Dit was natuurlijk maar een minuscuul testje, maar uit een soortgelijk onderzoek op grote schaal bleek, dat aandacht voor je fysieke pijn of ongemak het beste helpt om je impulsbeheersing te vergroten.  

Aandacht wil ook zeggen: maak keuzes in wat je belangrijk vindt en geef daar het meeste aandacht aan. Dit doe je door je relativeringsvermogen te activeren. Hiervoor kun je jezelf de volgende vragen stellen:

• Wat zou je doen als je wist dat je nog 5 jaar te leven hebt?
• En wat zou je doen als dit een jaar is?
• En wat als dit een maand is?
• En wat als dit een dag is?
• En wat als dit een uur is?

Zo weet je wat je los kunt laten. Of andersom: wat je eigenlijk vasthoudt.

Opdracht
Stel jezelf 2 vragen:

• Waar heb je de afgelopen tijd te weinig aandacht aan besteed?
• Wat is je 1^e concrete stap dit te veranderen?

Circuit 2: Veerkracht
Iedereen heeft een innerlijke criticus. Dit is een stemmetje dat jou wil beschermen tegen gevaar. Als je die innerlijke criticus niet zou hebben, zou je geen impulsbeheersing hebben. Dan zou je alles doen wat iemand je opdraagt, hoe gek het ook is.

Je innerlijke criticus heeft dus een belangrijke functie: hij zorgt ervoor dat jij dit soort impulsen beheerst. Maar hij kan je ook tegenhouden in acties nemen die wel gewenst zijn. Hij kan je tegenhouden in je motivatie om iets wel te doen als dat goed is door bijvoorbeeld te vertellen dat je iets toch niet kan. Of hij zegt dat je zeker afgaat als je het wel doet. Het gevolg is waarschijnlijk dat je er een rotgevoel aan over houdt.

Belangrijk voor meer veerkracht is om op te merken als dat gebeurt. Stel jezelf als toeschouwer de vraag: “wie is aan het woord om mij te motiveren?” Hoe je als toeschouwer om kunt gaan met je verschillende stemmetjes en ze kunt managen, schreef ik eerder in deze blog en in deze blog. 

Opdracht
Een oefening die je kunt doen als je ergens mee zit of een rotgevoel hebt over iets: schrijf een brief alsof jouw vriendin tegen je praat. Denk er verder niet bij na, blijf zoveel mogelijk schrijven, laat je pen op het papier. Wat zegt ze tegen je?

Als je deze oefening 2 keer per week doet, 5 á 10 minuten per keer gedurende 1 maand, bereik je blijvend meer zelfacceptatie. Het helpt je jezelf volledig te accepteren, inclusief al jouw imperfecties. Hiermee vergroot je jouw veerkracht.

Circuit 3 en 4: Positiviteit & Altruïsme (onbaatzuchtigheid)
Breintraining van circuit 3 en 4 heeft beide te maken met verbinding en behandel ik daarom tegelijk.

Menselijk contact is de basis voor geluk. Uit onderzoek blijkt dat teams die elkaar aanraken succesvoller zijn. Denk aan een voetbalteam dat elkaar omhelst na het maken van een goal. Uit een onderzoek bleek dat leerlingen die een schouderklopje kregen, 2 keer zo succesvol waren. Aanraken creëert veiligheid en vertrouwen. Het is de oudste taal die we spreken.

In elk contact is het dus goed om jezelf de vraag te stellen: hoe kan ik de ander in zijn kracht zetten? Een vraag aan jezelf in de ontmoeting met de ander is: wat is de kwaliteit van die ander? Als je dit oefent, leer je dit sneller te zien en aan te voelen. Als je dit benoemt naar de ander (zonder er zelf iets voor terug te verwachten), gaat de ander stralen en groeit hiervan. Je zorgt hiermee voor positiviteit, zowel bij de ander als bij jezelf.

Vaak zie je dat mensen ook wat ongemakkelijk worden bij het krijgen van een compliment. Men zwakt het dan wat af. Maar als je een compliment niet volledig ontvangt, doet dat iets met je ademhaling. Deze stokt wat. Daarmee blokkeer je jouw positieve emoties bij het compliment en dat is jammer. Een trucje om deze positieve emoties wel volledig te kunnen voelen, is door in je gedachten het compliment in te ademen.

Wat merk je van breintraining?
Op het moment dat jij je thuis voelt in jouw brein, voel je je overal thuis. Dan heb je automatisch meer ruimte voor aandacht voor de ander. En als je dan iets doet voor de ander zonder daar zelf direct baat bij te hebben, draagt dit weer bij aan jouw geluk.

Wat is de 1^e stap die jij kunt nemen in jouw breintraining?

“A mind not to be changed by place or time.
The mind is its own place, and in itself
Can make a heav'n of hell, a hell of heav'n.”

John Milton, Paradise Lost

Wil je meer informatie of wil je samen werken aan één of meer breincircuits? Neem dan direct contact met me op. 

Update: deze blog verscheen voor het eerst op 16 maart 2020 en werd op 16 maart 2025 geactualiseerd.
Deze blog is geïnspireerd op de theatervoorstelling Mindgym van Wouter de Jong.