• Zit jullie communicatie in de hoek linksonder, dan is er sprake van gebrek aan vertrouwen. De communicatie is gereserveerd en veilig, men dekt zich bij voorbaat in. Dit heeft als gevolg een winnen/verliezen of verliezen/winnen situatie, er is geen P/PM-balans. Het geeft alleen maar meer reden tot reserves.
  
  
• Zit jullie communicatie in het midden, dan vindt deze plaats op basis van respect. Het contact is beleefd, maar niet empathisch, het is confrontatiemijdend, verstandelijk. Dit is zoals redelijk volwassen mensen met elkaar communiceren. In bepaalde situaties is dit voldoende, maar het leidt niet tot creativiteit en nieuwe mogelijkheden. Meestal volgt hierop een compromis (1+1=1½). Het is niet synergistisch, maar een afgezwakte vorm van winnen/winnen.
  
  
• Zit jullie communicatie op het hoogste niveau, rechtsbovenin, dan is er sprake van synergie. Er is veel vertrouwen, een open communicatie, creativiteit en een goede P/PM-balans. Jullie zijn er allemaal van overtuigd dat de oplossingen die worden bedacht beter zijn dan eerdere voorstellen. Er is geen sprake van een compromis, maar van “de derde weg”, omdat jullie denken in termen van winnen/winnen: een oplossing die voor jullie allemaal gunstig is en ook beter dan wat ieder afzonderlijk voorstelde. 

Hoe ziet synergie er praktisch uit?
Als je synergistisch communiceert, stel je je hoofd, hart en uitdrukkingsvaardigheden open voor nieuwe mogelijkheden. In een groep ga je ervan uit dat alle betrokken partijen gezamenlijk meer inzicht verschaffen. Je weet niet waar het toe leidt, maar je bent ervan overtuigd dat het iets oplevert. Als je synergistisch werkt, geeft het een gevoel van opwinding en positiviteit. Misschien herken je dat gevoel in voorbeelden waar ik deze blog mee begon: toen je samen met een team iets voor elkaar hebt gekregen. Of toen je samen met anderen een oplossing gevonden hebt, juist omdat jullie je trots en ego ondergeschikt hebben gemaakt.

Dit soort situaties kun je zelf in je leven creëren. Daarvoor heb je wel veel zekerheid nodig en zal jij je open en avontuurlijk op moeten stellen. Dat lukt alleen als je een sterke vaste kern van principes hebt, anders blijft je behoefte aan structuur en onvoorspelbaarheid te groot.

De essentie van synergie is dat je jullie verschillen op hun waarden weet te schatten. Pas dan bereik je een effectieve relatie. Maar voordat er synergie tussen personen kan ontstaan, moet er synergie in jezelf zijn. Synergie in jezelf bereik je door jezelf de principes van de eerste drie eigenschappen (voor overwinningen op jezelf) eigen te maken:

• proactief zijn
• begin met het einde voor ogen, en
• belangrijke zaken eerst

Deze eigenschappen zorgen er namelijk voor dat je genoeg innerlijke zekerheid ervaart om de risico’s van openheid en kwetsbaarheid te kunnen nemen.

In de praktijk betekent dit dat je eerst jouw eigen overtuigingen onder ogen moet zien en moet beseffen dat jouw eigen waarnemingen beperkt zijn. Als jij jullie verschillen op waarde weet te schatten, komt “jouw” werkelijkheid dichter bij “de” werkelijkheid. Maar als je alleen maar op jouw eigen ervaring vaart, kom je informatie tekort. Als jij beseft dat het niet “of de ander”/”of jijzelf” is maar dat er een derde weg mogelijk is, kun jij je conditionering opheffen.

Wat maakt dat dit toch lastig blijft?
Nu denk je misschien: “Leuk Monique, al die theorie. Ik heb mij de eigenschappen eigen gemaakt en sta wel open voor onze verschillen. Ik weet ze op waarde te schatten. Maaruhh, de ander(en) blijft in de weerstand en tegenover me staan.” Wat maakt nu dat dit toch lastig blijft? Nou, er speelt nog wat mee.

In elk team, op het werk of in een gezin, bestaat namelijk een krachtenveld met stuwende en remmende krachten. De stuwende krachten zijn positief, redelijk, logisch etc. De remmende krachten zijn negatief, gevoelsmatig, onlogisch etc. Beide krachten zijn sterk aanwezig. Als je iets wilt veranderen, moet je met deze krachten rekening houden: wat is het niveau van positieve of negatieve interactie? Hoe veilig of onveilig voelt iemand zich als deze wil praten over wat hem of haar dwars zit? Het is het niveau van respect of gebrek hieraan bij het onderlinge contact.

Stel dat je wilt bijdragen aan een opener en positiever klimaat, met meer respect en vertrouwen. Dan zijn jouw rationele overwegingen de stuwende krachten hiervoor. De stuwende krachten worden hiermee sterker en dat kan – tijdelijk – helpen. Maar omdat er ook remmende krachten zijn, zoals verschil in opvattingen vanuit conditionering of gebrek aan tijd en energie, is dat niet genoeg.

Voor een geslaagde verandering moeten de remmende krachten gaan afnemen. Dat kan door synergie te scheppen middels eigenschappen 4. denk in termen van winnen/winnen, 5. probeer eerst te begrijpen...dan begrepen te worden en 6. werk synergistisch. Er moet een sfeer gecreëerd worden waarin je zonder risico over deze remmende krachten kunt praten. Je maakt ze dan concreet en er komt een andere kijk, zodat ze omgezet worden in stuwende krachten. Jullie team wordt dan volledig doordrongen van het probleem en jullie worden zelf een belangrijk onderdeel van de oplossing. Jullie formuleren gemeenschappelijke doelen en tillen het geheel naar een hoger plan. Door jullie enthousiasme ontstaat er vervolgens een nieuwe cultuur.

Tot slot
De werkelijke kracht van de 7 eigenschappen, zoals Stephen Covey ze beschrijft, ligt dus in hun onderlinge relatie en niet in hun afzonderlijke kwaliteiten. Synergie is de kroon op de 5 andere eigenschappen.

Als in jullie team geen sprake is van onderling vertrouwen, van veiligheid en er dus niet synergistisch wordt gewerkt, kan het helpen om jullie te laten begeleiden door een teamcoach. Deze is objectief en staat op afstand van jullie situatie. Deze kan een veilige omgeving creëren, waarin jullie je zonder risico’s kwetsbaar mogen en durven opstellen.

Heb je meer behoefte aan individuele hulp bij het ontwikkelen van één of meer van de eigenschappen, zoals een sterke vaste kern van principes in jezelf? Neem direct contact met me op, ik help je er graag bij.

Kun jij de eigenschappen van effectief leiderschap inzetten? Ken jij dat gevoel van synergie?

Bron: De 7 eigenschappen van effectief leiderschap – Stephen R. Covey