gedrag veranderen

18 mei 2025

Geloof jij dat je jouw gedrag kunt veranderen? 

Ken je dit? Je hebt je voorgenomen je gedrag definitief te veranderen en voortaan anders om te gaan met een situatie. Zodra piekergedachtes de kop op steken, zal je ze beslist gaan stoppen. Je gaat je zeker vanaf nu niets meer aantrekken van wat een ander van je vindt of denkt. En op het moment dat die situatie zich dan weer voordoet, betrap je jezelf erop dat je toch weer piekert, twijfelt en onzeker wordt. Je kunt jezelf wel voor de kop slaan. Waarom lukt het je toch niet je gedrag te veranderen? Daar ga ik in deze blog op in.

Terug naar de kinderjaren
Je hebt je gedrag, of eigenlijk je onderliggende overtuigingen die tot dit gedrag leiden, in de vroege kinderjaren aangeleerd om jezelf te beschermen en het is dus in de loop der jaren diep ingesleten. Dat maakt dat het heel lastig is om je gedrag en de onderliggende overtuigingen op latere leeftijd te veranderen. Soms zal je je afvragen of het überhaupt mogelijk is en wil je het eigenlijk maar opgeven. Maar het is écht mogelijk. Hoe, dat leg ik hieronder uit.

Wat brengt het jou?
In je kinderjaren heb je betekenis gegeven aan situaties waarbij het gedrag wat je nu wilt veranderen, helpend was. Die situaties heb je op een bepaalde manier geïnterpreteerd, waarbij het aangeleerde gedrag jou iets bood, bijv. veiligheid, erkenning of waardering. In je volwassen leven is jouw automatische reactie in soortgelijke situaties niet meer helpend en daarom zou je die willen veranderen. Besef dan dat de situatie an sich geen enkele betekenis of waarde heeft, maar dat jouw interpretatie die betekenis of waarde eraan geeft. En die interpretatie zorgt vervolgens voor de emotie die je ervaart.

Hoe ziet de situatie eruit als je jouw interpretatie loslaat? Stel jezelf hiervoor eens de vraag: Wat is hier goed aan? Wat brengt het mij? Hiermee verander je niet de situatie zelf, maar wel jouw focus. Daardoor zie je andere kanten van deze situatie. Dit wordt herkaderen genoemd.

Herkaderen
Door een situatie te herkaderen, verander je niet alleen de betekenis maar zie je ook oplossingen die op een diepere laag werken, in het onderbewuste. Laat ik dit met een voorbeeld verhelderen:

  • Situatie
     Je zit in een vergadering en hebt een idee. Je twijfelt of je dit moet voorstellen, misschien wordt het slecht ontvangen, gaan je collega’s je dom 

     vinden of vinden ze je juist teveel “kijk mij eens…”. Uiteindelijk zeg je niets en wordt jouw idee door een ander voorgesteld. Ondertussen krijg je
     te horen dat je wel wat zichtbaarder mag zijn. Jij kan alleen maar denken: Waarom doe ik dit toch steeds? Waarom lukt het me niet om dit te
     veranderen?
  • Wat is hier positief aan? Wat brengt het jou?
     Door jezelf deze vraag te stellen, kom je erachter dat mensen jou bijvoorbeeld aardig vinden en graag met je samen werken. Je hoort er echt

     bij.
  • Welke alternatieven heb je om ditzelfde resultaat te bereiken?
     Stel jezelf voor welk resultaat je uiteindelijk wilt bereiken en hoe je jezelf daarin ziet gedragen. Wat wil je ervoor doen en wat wil je niet meer
     doen om erbij te horen? Je wilt er bijvoorbeeld gewoon bij horen, maar ook jezelf kunnen zijn. Je wilt jezelf niet verloochenen, daar trek je de
     grens. Als jij een idee oppert, wil dat tenslotte niet zeggen dat je ineens niet meer aardig bent en niet meer met je samen te werken is. Je wordt
     niet ineens een ander persoon. (Als een collega dat wel denkt, dan ligt dat buiten jouw invloedsfeer en is dat diens probleem 😉). 

Door jouw probleem op deze wijze in een ander kader te plaatsen, verander je de overtuigingen die in je onderbewuste zijn genesteld en die jouw gedrag van kinds af aan aansturen.

Wat is verder nodig?
Heb je de situatie één keer herkaderd en toegepast, dan wil dat niet zeggen dat je bij een volgende situatie jouw nieuw aangeleerde gedrag automatisch toont. Het oude pad in je brein heb je vanaf je kindertijd bewandeld en is groot en breed. Het nieuwe pad in je brein zal je nog moeten verstevigen door te trainen. Je kunt dit vergelijken met het trainen van jouw spieren in de sportschool. Na één keer trekken aan gewichten zal je nog niet veel meer spierkracht ervaren. Ben je een maand verder, zal je al wat merken, na twee maanden nog meer en na een half jaar merk je groot verschil.

Wat je dus verder nodig hebt om je gedrag blijvend te veranderen, is oefening, oefening, oefening. Maak jij je zorgen dat je dat niet volhoudt? Ga dan eens terug naar de stappen in het vorige kopje “Herkaderen”. Weet je nog waar je het voor deed? Welk resultaat je voor ogen hebt? En wat je in jouw alternatief nog steeds kunt behouden? Als je de vragen hebt beantwoord zoals het bij jou past, wil je het nieuwe gedrag en die eindsituatie niet alleen met je hoofd, maar voel je ook écht dat je het wil. Je wilt het ook met jouw hart en buik. 

Geloof jij dat je jouw gedrag kunt veranderen?

Wil jij jouw automatische reactie veranderen en kun je er wel wat hulp bij gebruiken? Neem dan contact met mij op, ik help je er graag bij.

Update: deze blog verscheen voor het eerst op 13 april 2020 en werd op 18 mei 2025 geactualiseerd.

        Coachingpraktijk Monique